Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010

Μνήμη Οδυσσέα Λαμψίδη (1917 -2006)

Ο Οδυσσέας  Λαμψίδης  υπήρξε  καθηγητής   μου στο μάθημα  της  ιστορίας και των αρχαίων ελληνικών  κατά  τον  χρόνο  φοίτησης μου  στο  γυμνάσιο της  γερμανικής  σχολής  Αθηνών   την περίοδο   1972 - 1974.
Δεν θα  λησμονήσω την  τυπικότητα, την αυστηρότητα και την ευθύητα του. Υπήρξαν  πάντως  και μοναδικές στιγμές   προσέγγισης και  συμπαράστασης  στην  εκκολαπτόμενη  εφηβική προσωπικότητα μας. Εάν   το μάθημα   ήταν  Δευτέρα  και  την προηγούμενη   η  ΑΕΚ  τον  είχε  απαγοητεύσει, αλλοίμονο   στον  εξεταζόμενο ο  οποίος  δεν θα  ενεργοποιούσε όλα τα ανακλαστικά  , ώστε  να   μην   εκληφθεί   ώς  12ος  παίκτης και  να  υποστεί   καρτερικά  αλλά  εκστασιασμένος   συνάμα   τις παροιμιώδεις   ειρωνικές του  αποστροφές.

Θα παραθέσω   αποσπασματικά το  βιογραφικό του  σημείωμα, γραμμένο   με  γλαφυρό  ζεστό τρόπο   από  τον  προεδρεύοντα  την  διετία   2005 -2007, Αλέξανδρο Στεφανίδη,  του   συλλόγου "Υψηλάντης",  προϊόν  ενδελεχούς έρευνας  και  συγκέντρωσης στοιχείων για το έργο και τη ζωή του:

"O Oδυσσέας Λαμψίδης   ζούσε μέχρι  την στερνή του ώρα  σε διαμέρισμα στην Κυψέλη  εργαόμενος ακατάπαυστα. Δεν έβλεπες  γυμνό τοίχο, όλα ήταν καλυμμένα από βιβλία και βιβλιοθήκες.  Σ΄'επιανε δέος. Δεν μίλαγε ποτέ  για τον εαυτό του  και ας είχε τιμηθεί  το 1979 από την Ακαδημία Αθηνών και το 1998 αναγορεύθηκε από την φιλοσοφική σχολή Ιωαννίνων  σε επίτιμο διδάκορα φιλοσοφίας......

Αλλά μην νομίζετε πως ο Οδυσσέας Λαμψίδης  είχε την ευτυχία  μιας άνετης ζωής  μέσα στα γράμματα.  Πρόσυγας  σε ηλικία 6 ετών   εκαταλείπει στα 1923  με τα  8 αδέλφια του  την Τραπεζούντα  για να φτάσει τελικά  στον προσφυγικό συνοικισμό της Καλλιθέας.  Τελείωσε το σχολείο εργαζόμενος παράλληλα  σε πολλές  δουλειές του ποδαριού (μέχρι και σιδεράς έγινε) και έφυγε  για να σπουδάσει στην φιλοσοφική σχολή του Μονάχου. Οι οικονομικές δυσκολίες όμως που συνάντησε μετά ένα χρόνο (1935)  τον ανάγκασαν να γυρίσει πίσω  και φράφτηκε στο  πανεπιστήμιο Αθηνών.   Εξειδικεύθηκε στην βυζαντινολογία  και την πρώιμη εποχή εκείνη κάνει τα πρώτα του δημοσιεύματα.  Ο λόγος προφανής  μιά που η καταγωγή του  και οι ανεξίτηλες μνήμες  για τον Πόντο του δημιούργησαν απαραχάρακτα βιώματα. Το 1938  στρατεύεται   και ο πόλεμος τον βρίσκει  ανθυπόλαρχο του ιππικού Θα υπηρετήσει την  πατρίδα του και θα πολεμήσει στην Αλβανία  το 40-41.(έγραψε  το 1948  αυτοβιογραφικό διήγημα:  " Η μάχη της Σούχας" δημοσιευμένο στο περιοδικό "Κένταυρος").
Στο τέλος της ταραγμένης 10ετίας του 40 θα πέρει τον διδακτορικό του τίτλο. Γίνεται μέλος του περιοδικού "Aρχείον Πόντου",του οποίου θα αναλάβει την διεύθυνση το 1962.

Ο μετέπειτα καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Νικ. Οικονομίδης  θυμάται: Ενα έφεδρο ανθυπίλαρχο καθηγητή φιλόλογο που με πάθος και χιούμορ  προσπαθούσε να μυήσει  στην ελληνική γραμματεία τους μαθητές του, κι εκείνοι απορούσαν πως προφταίνει και δουλεύει τόσες ώρες, γράφει βιβλία και την διατριβή του για την ποινή της τύφλωσης στο Βυζάντιο  και εκδίδει και διηγήματα για τον πόλεμο της Αλβανίας.
 
Εν τω μεταξύ  διδάσκει ως καθηγητής  στα πιό γνωστά σχολεία της εποχής, πρότυπο λύκειο Αθηνών Μπερζάν, Λεόντειο Λύκειο, σχολή  Μωραϊτη  και τέλος την γερμανική σχολή Αθηνών ( 1958-1980).

Από τα χέρια του θα περάσουν εκατοντάδες μαθητές που θα τον θυμούνται με σεβασμό και δέος να στέκεται μεγάλος αδελφόος, φίλος και εμπνευστής, αλλά και να μοιράζει απόχερα τιμωρίες....

Ο Οδυσσέας Λαμψίδης  έταξε την ζωή του στο καθήκον, συμβάλλοντας στην συντήρηση της πολυμελούς οικογένειας του, με μόχθο και με πείσμα  χωρίς συμβιβασμούς.

Τα βιβλία  που εξέδωσε  υπολογίζονται χωρίς υπερβολή σε πάνω από διακόσια. Ξεχωρίζουν οι μελέτες  για την αυτοκρατορία των μεγάλων Κομνηνών, το χρονικό του Εφραίμ 9.500 στίχων  14ος αιών, την σύναψη   του Κων/νου Μανασσή 6.700 στίχων 12ος αιών, περί του Νίκωνος Μετανοείτε.

Ο Λαμψίδης είναι ο πυλώνας της μελέτης του βυζαντινού Πόντου και όλοι οι σύγχρονοι μελετητές  ανατρέχουν στα σικά του συγγράματα , όπως βεβαιώνεται από άλλους πανεπιστημιακούς διδασκάλους  κατα την αγόρευση του σε επίτιμο διδάκτορα  της φιλοσοφικής σχολής Ιωαννίνων.

Λάτρεψε τον ποντιακό ελληνισμό  και αγωνίστηκε   απαρνούμενος πολλά στην προσωπική του ζωή για να διασώσει  την ιστορική αλήθεια και να αφυπνίσει τις μνήμες  για την επίγνωση  του πανάρχαιου ιστορικού παλελθόντος των 28 αιώνων συνεχούς παρουσίας των Ελλήνων στον Πόντο.


Φωτογραφίες από το Επιστημονικό Συμπόσιο "Περί Πόντου" προς τιμή των ANTHONY BRYER και ΟΔΥΣΣΕΑ ΛΑΜΨΙΔΗ



Το  διδακτικό  προσωπικό  της   Γερμανικής Σχολής  Αθηνών το 1969   μπροστά  από το κτιριακό   συγκρότημα , που  υπήρξε    πρότυπο  αρχιτεκτονικής   και λειτουργικότητας   σε παγκόσμια σύκριση και κατάταξη.   Οποία  τύχη  για τους  μαθητές   που φοίτησαν   τις  δύο κρίσιμες   δεκαετίες  1970 1990.  Για   όλους  σχεδόν τους  δασκαλους  μου, έλληνες  και  γερμανούς, επαίρομαι ακόμη  και  σήμερα  και τους  ανακαλώ  στην μνήμη μου  αρκετά   συχνά. Μερικοί  αυτούς θα είχαν  ακολουθήσει πανεπιστημιακή  σταδιοδρομία, εάν  δεν  υπήρχε το εμπόδιο  τηου ασυμβίβαστου του χαρακτήρα τους η οι αρνητικές  εκθέσεις  για τα  πολιτικά  τους φρονήματα. Στάθηκα  πολύ τυχερός  που  έτυχα  της  απλόχερης  και στοργικής   μετάδοσης   των   βασικών  αρχών  της   στάσης ζωής   και  ευσυνειδησίας και υπήρξαν όντως λαμπρά πρότυπα.

(Στην τρίτη  σειρά αριστερά ο Οδυσσέας Λαμψίδης).



2 σχόλια:

  1. ο Οδυσσέας Λαμψίδης υπήρξε μακράν η μεγαλύτερη επιρροή στον χαρακτήρα μου στα κρίσιμα εφηβικά μου χρόνια.Δάσκαλος με κεφαλαίο Δ και Ανθρωπος με κεφαλαίο Α.
    Αξέχαστος!
    ένας μαθητής του στη Γερμανική Σχολή

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τον κύριο Λαμψίδη τον είχα ως καθηγητή Ιστορίας στην πέμπτη Γυμνασίου στη Γερμανική Σχολή κατά το σχολικό έτος 1974-75.Μας δίδασκε φυσικά Βυζαντινή Ιστορία, είχε εντυπωσιακές γνώσεις,αλλά ήταν και πολύ αυστηρός καθηγητής.Δεν θα ξεχάσω την επιμονή του στο να δίνουμε σημασία, να παρατηρούμε προσεκτικά τις εικόνες του σχολικού βιβλίου και να διαβάζουμε το σχολιασμό τους. Όταν μας σήκωνε να πούμε μάθημα,εάν του το λέγαμε τέλεια παπαγαλία, το πολύ μας έβαζε ένα 18. Για να πάρει κανείς 19 ή 20, έπρεπε να του περιγράψει και τις εικόνες του μαθήματος, καμιά φορά και του προηγούμενου...Αυτό εμένα προσωπικά με βοήθησε και στις μετέπειτα σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο και στη δουλειά μου ως καθηγήτρια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή