Δεν ήταν μόνο ο Μπελογιάννης

Σταύρος Δημητράκος  (1911 -1948)

Musiscians of our time

Friedrich  Gulda   -  Oscar Peterson

Αφού  λοιπόν  θυμήθηκα  τα μαθητικά  μου χρόνια και τους δασκάλους μου, έπονται  τα  φοιτητικά.
Εφυγα   δεκαοκτώ  χρονών το  1975 μετά  την αποφοίτηση μου από την γερμανική σχολή  στην Κολωνία  και άρχισα  τις σπουδές  μου  στα οικονομικά (Βetriebswirtschaftslehre). Ο εγκλιματισμός  μου  στην γερμανική  κοινωνία   και  οι απόπειρες  προσέγγισης  του  άλλου  φύλλου   έδωσαν  στα  μέχρι τότε μουσικά  μου  βιώματα   (Θεοδωράκης - Ξαρχάκος - Μικρούτσικος - Μαρκόπουλος - Πλέσσας)  μια  άλλη  διάσταση :  να κινήσω  το ενδιαφέρον στους  συμφοιτητές  μου  και  να  γίνει ενα καλό αρχικό καμάκι στις  γερμανίδες. Ειχα  φτάσει  να αποδίδω στα  γερμανικά   ποητικότατες  μεταφράσεις  με έντονη όπου  ήταν συμβατή  η ερωτική υπογράμμιση, στα   Λιανοτράγουδα , τα τραγούδια του Νταλάρα και της Χαρούλας,....   Δεν  νομίζω  ότι αξίζει  να αναφέρω  την πέραν  κάθε προσδοκιών απαγοητευτική αποτελεσματικότητα, παρ όλο  το λαμπρό περιεχόμενο των τραγουδιών την συγκινησιακή  μελωδία, η την επαναστατική παρόρμηση των θουρίων. Αλλού  υστερούσε  η υπόθεση.

Την εποχή εκείνη άρχισα  να δέχομαι την  επίδραση  μιας  σαγηνευτικής  μουσικής  της οποίας ο συνδυασμός  μελωδικότητας και ρυθμού με  συνέπαιρνε ολοένα και περισσότερο.  Ανέπτυξα  στενή  επικοινωνία  με τον Max  Gress , πενηντάχρονο  επιχειρηαματία προμηθευτή  της  οικογενειακής μας εμπορικής επιχείρησης, ο οποίος   με  εμύησε  στην ταλαντούμενη   πανδαισία  του swing   και big band. Το είδος  αυτό φώλιασε  στις  ψυχές  των  δοκιμαζόμενων  νέων  στα τελευταία  χρόνια του τρομακτικού  πολέμου  -  ανθρωποθυσίας   κι από τις  δύο πλευρές  του μετώπου προέλασης των  συμμάχων. Ιδίως για τους  γερμανούς  δεκαοκτάρηδες, όπως  ο Max, γαλουχημένους   με τον  Wagner, η ζοφερότητα του  λυκόφωτος εκδιωκότανε  από την ανάταση  και την ελπίδα  ελευθερίας από τον νέο  κόσμο που απέπνεε το συγκρότημα  του  τρομπετίστα  που  παιάνιζε το "American patrol". Aυτουνού  που  θέλοντας  να  εμψυχώσει  τα παληκάρια θυσιάσθηκε , όταν  το αεροπλάνο που  επέβαινε χάθηκε  χωρίς ίχνη μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας τον Δεκέμβριο του 1944.

Αυτή  ήταν  λοιπόν  η αρχική   γνωριμία   με την τζαζ.  Η  πλοήγηση  στην πανδαισία   πρωτόγνωρης ποικιλότητας  μουσική  έκφραση είχε  σαν  κατάληξη  την ηρεμία  και θαλπωρή  της  πιανιστικής  τζαζ μουσικής, solo  εκτέλεση η  trio  ensemble.  Δύο  καθοριστικές  μορφές   με   συγκινούν:


Οscar Peterson  (1925 -2007)

Διακρίνεται για  την ευστροφία και την διάυγεια  του  στο παίξιμο, στην  εκφραστική   του επιτάχυνση.
Οscar Peterson
Friedrich Gulda  (1930 - 2000)
Ενσάρκωσε   τον πιό  μαγευτικά   πετυχημένο  και   συνδυασμό   κλασικής υποδομής  με   προσωπική εκμυστήρευση  και εκκεντρικότητα
Friedrich Gulda - Light my Fire


Να μπορούσαμε  να   τους  είχαμε απολαύσει    σε  αντιδιαστολή   και ένα   φαντατικό  διαγωνισμό , οπως   αυτός   αποτυπώνεται   κινηματογραφικά    στην ταινία The legend of 1900., όπου  βέβαια δεν  θα  θα υπερτερούσε  κάποιος από τους  δύο.


 

Μνήμη Οδυσσέα Λαμψίδη (1917 -2006)

Ο Οδυσσέας  Λαμψίδης  υπήρξε  καθηγητής   μου στο μάθημα  της  ιστορίας και των αρχαίων ελληνικών  κατά  τον  χρόνο  φοίτησης μου  στο  γυμνάσιο της  γερμανικής  σχολής  Αθηνών   την περίοδο   1972 - 1974.
Δεν θα  λησμονήσω την  τυπικότητα, την αυστηρότητα και την ευθύητα του. Υπήρξαν  πάντως  και μοναδικές στιγμές   προσέγγισης και  συμπαράστασης  στην  εκκολαπτόμενη  εφηβική προσωπικότητα μας. Εάν   το μάθημα   ήταν  Δευτέρα  και  την προηγούμενη   η  ΑΕΚ  τον  είχε  απαγοητεύσει, αλλοίμονο   στον  εξεταζόμενο ο  οποίος  δεν θα  ενεργοποιούσε όλα τα ανακλαστικά  , ώστε  να   μην   εκληφθεί   ώς  12ος  παίκτης και  να  υποστεί   καρτερικά  αλλά  εκστασιασμένος   συνάμα   τις παροιμιώδεις   ειρωνικές του  αποστροφές.

Θα παραθέσω   αποσπασματικά το  βιογραφικό του  σημείωμα, γραμμένο   με  γλαφυρό  ζεστό τρόπο   από  τον  προεδρεύοντα  την  διετία   2005 -2007, Αλέξανδρο Στεφανίδη,  του   συλλόγου "Υψηλάντης",  προϊόν  ενδελεχούς έρευνας  και  συγκέντρωσης στοιχείων για το έργο και τη ζωή του:

"O Oδυσσέας Λαμψίδης   ζούσε μέχρι  την στερνή του ώρα  σε διαμέρισμα στην Κυψέλη  εργαόμενος ακατάπαυστα. Δεν έβλεπες  γυμνό τοίχο, όλα ήταν καλυμμένα από βιβλία και βιβλιοθήκες.  Σ΄'επιανε δέος. Δεν μίλαγε ποτέ  για τον εαυτό του  και ας είχε τιμηθεί  το 1979 από την Ακαδημία Αθηνών και το 1998 αναγορεύθηκε από την φιλοσοφική σχολή Ιωαννίνων  σε επίτιμο διδάκορα φιλοσοφίας......

Αλλά μην νομίζετε πως ο Οδυσσέας Λαμψίδης  είχε την ευτυχία  μιας άνετης ζωής  μέσα στα γράμματα.  Πρόσυγας  σε ηλικία 6 ετών   εκαταλείπει στα 1923  με τα  8 αδέλφια του  την Τραπεζούντα  για να φτάσει τελικά  στον προσφυγικό συνοικισμό της Καλλιθέας.  Τελείωσε το σχολείο εργαζόμενος παράλληλα  σε πολλές  δουλειές του ποδαριού (μέχρι και σιδεράς έγινε) και έφυγε  για να σπουδάσει στην φιλοσοφική σχολή του Μονάχου. Οι οικονομικές δυσκολίες όμως που συνάντησε μετά ένα χρόνο (1935)  τον ανάγκασαν να γυρίσει πίσω  και φράφτηκε στο  πανεπιστήμιο Αθηνών.   Εξειδικεύθηκε στην βυζαντινολογία  και την πρώιμη εποχή εκείνη κάνει τα πρώτα του δημοσιεύματα.  Ο λόγος προφανής  μιά που η καταγωγή του  και οι ανεξίτηλες μνήμες  για τον Πόντο του δημιούργησαν απαραχάρακτα βιώματα. Το 1938  στρατεύεται   και ο πόλεμος τον βρίσκει  ανθυπόλαρχο του ιππικού Θα υπηρετήσει την  πατρίδα του και θα πολεμήσει στην Αλβανία  το 40-41.(έγραψε  το 1948  αυτοβιογραφικό διήγημα:  " Η μάχη της Σούχας" δημοσιευμένο στο περιοδικό "Κένταυρος").
Στο τέλος της ταραγμένης 10ετίας του 40 θα πέρει τον διδακτορικό του τίτλο. Γίνεται μέλος του περιοδικού "Aρχείον Πόντου",του οποίου θα αναλάβει την διεύθυνση το 1962.

Ο μετέπειτα καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Νικ. Οικονομίδης  θυμάται: Ενα έφεδρο ανθυπίλαρχο καθηγητή φιλόλογο που με πάθος και χιούμορ  προσπαθούσε να μυήσει  στην ελληνική γραμματεία τους μαθητές του, κι εκείνοι απορούσαν πως προφταίνει και δουλεύει τόσες ώρες, γράφει βιβλία και την διατριβή του για την ποινή της τύφλωσης στο Βυζάντιο  και εκδίδει και διηγήματα για τον πόλεμο της Αλβανίας.
 
Εν τω μεταξύ  διδάσκει ως καθηγητής  στα πιό γνωστά σχολεία της εποχής, πρότυπο λύκειο Αθηνών Μπερζάν, Λεόντειο Λύκειο, σχολή  Μωραϊτη  και τέλος την γερμανική σχολή Αθηνών ( 1958-1980).

Από τα χέρια του θα περάσουν εκατοντάδες μαθητές που θα τον θυμούνται με σεβασμό και δέος να στέκεται μεγάλος αδελφόος, φίλος και εμπνευστής, αλλά και να μοιράζει απόχερα τιμωρίες....

Ο Οδυσσέας Λαμψίδης  έταξε την ζωή του στο καθήκον, συμβάλλοντας στην συντήρηση της πολυμελούς οικογένειας του, με μόχθο και με πείσμα  χωρίς συμβιβασμούς.

Τα βιβλία  που εξέδωσε  υπολογίζονται χωρίς υπερβολή σε πάνω από διακόσια. Ξεχωρίζουν οι μελέτες  για την αυτοκρατορία των μεγάλων Κομνηνών, το χρονικό του Εφραίμ 9.500 στίχων  14ος αιών, την σύναψη   του Κων/νου Μανασσή 6.700 στίχων 12ος αιών, περί του Νίκωνος Μετανοείτε.

Ο Λαμψίδης είναι ο πυλώνας της μελέτης του βυζαντινού Πόντου και όλοι οι σύγχρονοι μελετητές  ανατρέχουν στα σικά του συγγράματα , όπως βεβαιώνεται από άλλους πανεπιστημιακούς διδασκάλους  κατα την αγόρευση του σε επίτιμο διδάκτορα  της φιλοσοφικής σχολής Ιωαννίνων.

Λάτρεψε τον ποντιακό ελληνισμό  και αγωνίστηκε   απαρνούμενος πολλά στην προσωπική του ζωή για να διασώσει  την ιστορική αλήθεια και να αφυπνίσει τις μνήμες  για την επίγνωση  του πανάρχαιου ιστορικού παλελθόντος των 28 αιώνων συνεχούς παρουσίας των Ελλήνων στον Πόντο.


Φωτογραφίες από το Επιστημονικό Συμπόσιο "Περί Πόντου" προς τιμή των ANTHONY BRYER και ΟΔΥΣΣΕΑ ΛΑΜΨΙΔΗ

Το  διδακτικό  προσωπικό  της   Γερμανικής Σχολής  Αθηνών το 1969   μπροστά  από το κτιριακό   συγκρότημα , που  υπήρξε    πρότυπο  αρχιτεκτονικής   και λειτουργικότητας   σε παγκόσμια σύκριση και κατάταξη.   Οποία  τύχη  για τους  μαθητές   που φοίτησαν   τις  δύο κρίσιμες   δεκαετίες  1970 1990.  Για   όλους  σχεδόν τους  δασκαλους  μου, έλληνες  και  γερμανούς, επαίρομαι ακόμη  και  σήμερα  και τους  ανακαλώ  στην μνήμη μου  αρκετά   συχνά. Μερικοί  αυτούς θα είχαν  ακολουθήσει πανεπιστημιακή  σταδιοδρομία, εάν  δεν  υπήρχε το εμπόδιο  τηου ασυμβίβαστου του χαρακτήρα τους η οι αρνητικές  εκθέσεις  για τα  πολιτικά  τους φρονήματα. Στάθηκα  πολύ τυχερός  που  έτυχα  της  απλόχερης  και στοργικής   μετάδοσης   των   βασικών  αρχών  της   στάσης ζωής   και  ευσυνειδησίας και υπήρξαν όντως λαμπρά πρότυπα.

(Στην τρίτη  σειρά αριστερά ο Οδυσσέας Λαμψίδης).

H ανακάλυψη ενός βιβλίου

και μέσω αυτού  της αρχαίας ελληνικής υμνογραφίας και ποίησης

Πρέπει να   ομολογήσω ότι έχω αρχίσει και την βρίσκω με τις αναρτήσεις. Εκ φύσεως πάντως και λόγω παιδείας  είμαι   συνειδητά  μετριόφρων   και  αρκετά αυτοσαρκαστικός. Γιατί  να   γράφω  σε ένα  βιβλίο εκθέσεων  αναρτημένο  ψηφιακά ..στο πουθενά.   Με ενδιαφέρουν και τα  στατιστικά.  Μήπως μπήκε   κανείς  , να  έμεινε έστω και για λίγο, τι να  σκέφθηκε...  Ολα  αυτά  δηλώνουν ουσιαστικά την ανασφάλεια μου,  την αγωνία  μου  μήπως  συνεχισθεί   η  διαιώνιση της  ασημαντότητας μου. Καθημερινά  αναλώνομαι στο παιχνίδι  της  γάτας και του  ποντικιού, βαρέθηκα  την  αδιέξοδη καθημερινή τρέλα  να πουλήσεις, να  εισπράξεις  να διοχετεύσεις, να  εκτοπίσεις  και να παραμυθιάζεις  με σκοπιμότητες   και τζιριτζάντζουλες   προμηθευτές, πελάτες , συνεργάτες.

Βρίσκω λοιπόν  διέξοδο στο blog, όπου μπορώ να εκθέσω τις απόψεις μου και τους προβληματισμούς  μου ευλεπιστώντας   στην αναγνώριση,  στο  σιωπηλό  και  μη προσλήψιμη από μένα  νεύμα  συγκατάβασης  η αποστροφής  ενός αγνώστου προσώπου. Ετσι  και  αλλοιώς  πιστεύω  στην δυναμική    της  υπερβατικής  επικοινωνίας  και  της επίδρασης.

Παρομοιάζω την προσπάθεια  αυτή  με την  απόπειρα αυτοβελτίωσης που  τόσο  έχουμε  ανάγκη μέσα από  την επεξεργασία  του  πρωτογενούς  υλικού  της   γνώσης  που αποκτούμε και της συναισθηματικής προσέγγισης.   Είναι   σαν τα λαμπερά  κοχύλια  που    μαζεύω  από το  πεδίο του  στοχασμού  και  της  γνώσης   και  αρχίζω να τα κολλάω με  την πενιχρή συνδτική  μεσολάβηση της αντίληψης μου, τους  δίνω μορφή και ουσία, τα χαίρομαι τα παίζω  τα παραβάλλω με του  διπλανού.  Και  να  σαν  φύσημα του  ανέμου, η ακόμη εντονώτερα   σαν  μάνικα  νερού, η  αυτοκριτική  και η διαπίστωση   της   ανεπάρκειας του φρέσκου  μορφώματος , τα  αραδιάζει  σε  ένα   σωρό, αλλά   και πιθανόν  πιό ενισχυμένα   από το πλάσιμο, δρυτερογενές  υλικό  για μια νέα προσπάθεια δημιουργικής προσέγγισης.

Στην προσπάθεια  να αντλήσω  στοιχεία αναφοράς  για τις αναζητήσεις μου, δίνω επιτέλους  σημασία  στα βιβλία που στοιβάζονται  στην βιβλιοθήκη.  Δεν θέλω να διαφοροποιηθώ από την πλειονότητα των  συγχρόνων  Ελλήνων που αγοράζουν  βιβλία  αλλά   πολύ  λίγο τα  διαβάζουν. Ισως  ο κύριος  ανασταλτικός παράγων  να είναι , ότι   οι περισσότεροι αναγνώστες   στην προσπάθεια τους  να βγούν από το σκοτεινό θάλαμο της σύγχυσης και  της ημιμάθειας  δεν αντέχουν    στο διαχεόμενο  μέσα απο τις σελίδες  φως της  ταλαντούχας  αυθεντίας  του συγγραφέα και της  αντικειμενικής αλήθειας, οπότε  το κλείνουν, το αφήνουν  στην μέση.

Διαλέγω  λοιπόν πάλι  ένα   βιβλίο  paperback - πέραν του κόστους   είναι τόσο βολικό, μπορείς να το πάρεις παντού , μέχρι  και στην τουαλέτα, να το αφήσεις  να το κρύψεις , δεν σε  απωθεί  ακόμη  όταν  σε  δυσκολέψει πολύ -  με τίτλο " Ανθολόγιο αρχαίων ελληνικών ύμνων " (υπήρξε   προσφορά στο ημερήσιο "Βήμα" το 2005 από τις Εκδόσεις Ζήτρος   με την επιμέλεια  του  φιλόλογου  κ. Σταύρου Γκιργκένη). Μένω άναυδος   διαβάζοντας  ονόματα , που  για πρώτη φορά  ακούω,  καθώς   και τα  σχετικά  σχόλια του ερευνητή:

• Aριστόνοος ο Κορίνθιος
• Κράτης ο Θηβαίος ,συνάμα κυνικός φιλόσοφος, οοποίος έζησε  ανάμεσα στο 368 και 288 π.Χ.
  Εκστατσιάζομαι με το παρακάτω τρίστιχο του ύμνου προς την  "ΕΥΤΕΛΕΙΑ" , με την έννοια
  της λιτότητας:
                              Χαίρε θεά δέσποιν΄ σοφών ανδρών αγάπημα
                                    Ευτελία κλεινής έγγονε   σωφροσύνης
                               σην αρετήν τιμώσιν, όσα  τα  δίκαι' ασκούσιν
  Ο Κράτης, όπως αναφέρει ο μελετητής, μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς, δεν απαιτούσε πάντως από τους άλλους να κάνουν το ίδιο.Σαν να ήταν προάγγελος της παραινετικής  διδαχής του Κυρίου, ισάξιος του Φραγκίσκου (της Ασίζης).Για τον  Κράτητα η ευτέλεια είναι η αγαπημένη θεά των σοφών, εγγονή της σψφροσύνης, ενώ η  προσήλωση σ' αυτήν αποτελεί την βάση της ζωής που την χαρακτηρίζει η δικαιοσύνη.
  
• Μεσομήδης ο Κρης
• Πίνδαρος ο Θηβαίος (αυτόν τον ήξερα)
• Αλκαίος ο Λέσβιος (και αυτόν τον έχω ακουστά)
• Σοφοκλής ο Αθηναίος και Αισχύλος ο Ελευσίνιος  (δεν έγραψαν μόνο τραγωδίες)
  Από τους ποιητικούς  θησαυρούς του Ασχύλου ένα συναρπαστικό τετράστιχο:
                                  "Mόνος θεών γαρ θάνατος ου δώρων ερά
                                 ουδ΄ αν τι θύων  ουδ' επισπένδων άνοις,
                                 ουδ΄ έστι βωμός ουδέ παιωνίζεται
                                 μόνου δε πειθώ δαιμόνων αποστατεί"
  Μόνος από τους θεούς ο θάνατος δεν αγαπά τα δώρα  - Τι κι αν θυσία  του κάνεις, τι σπονδή, δεν θα τον μαλακώσεις - βωμός γι' αυτόν κανένας δεν υπάρχει, παιάνες δεν του ψάλλουν - και η πειθλω μόνο σ΄ αυτόν απ΄ τους  θεούς στέκει μακριά του.

Η σύγχρονη ποίηση που συνήθως μελετούμε οπωσδήποτε μας καθηλώνει  με την αμεσότητα της κατανοητής  γλώασσας, την λυρικότητα  προσαρμοσμένη  στα  σημερινά γούστα και το συναοισθηματικό μας υπόβαθρο, τον  θαυμαστό τρόπο , αμείλικτο η χαϊδευτικό, με τον οποίο μας καθιστά κοινωνούς των νοημάτων  και των συναισθημάτων του ο ποιητής.

Για πρώτη φορά στην ζωή μου ξεδιπλώθηκε  μπροστά μου, μεταξύ των άλλων, και η βαθιά  θρησκευτικότητα  των αρχαίων υμνωδών και ποιητών.
Αφραστοςν θαύμα ! Μια έκφραση που συναντάμε στην υμνωδίας της Μεγάλης Παρακευής αισθανόμενοι το δέος προ της θεοφανείας και της καινοφανείας της νέκρωσης και της επικείμενης ανάστασης.
Προϋπήρξεν  λοιπόν και άλλη υμνογραφία  προς τον Δία, τον Απόλλωνα(όχι στην  ομηρική τους εκδοχή) αλλά πέρα απ΄ αυτό  σε  μιά διάσταση  που δυσκολεύομαι να συλλάβω (αφού έχει γραφεί στην αρχαία ελληνική)και που εκ των πραγμάτων οποιαδήποτε  μετάφραση αδυνατεί να της αναδείξει την   μεγαλειώδη μοναδικότητα.

IΣΙΣ και ΟΣΙΡΙΣ

"Εγώ ειμί παν το  γενόμενον το ον και  το εσόμενον"

Δεν παύει  να με  ελκύει   η   ψηλάφιση  με  το  πενιχρό  μου  γνωσιακό υπόβαθρο  της αρχέγονης αυτής θεϊκής  παρουσίας  και  προσπαθώ  να  δω κάποια  σημεία  και να  εξηγήσω :

• να μυήθηκε  ο  Μωυσής   από το  ιερατείο  της  Ισιδας 
• η  διδασκαλία  του  Ναζωραίου  να βρήκε  εύφορο έδαφος  στην Αίγυπτο πρώτα , καθώς οι   πρωτοχριστιανοί  που τους ονομάζουμε  γνωστικούς  ήταν  το προσάναμμα για να στεριώσει η λατρεία , που ακολούθησε   όμως  διαφορετικό  δρόμο και βίωση  και τελικά υπέκυψε  στο χριστιανικό ιερατείο που εκκολάφθηκε από την στιβαρή καθοδήγηση   των  δύο  πυλώνων  της  πίστης πρωταποστόλων Πέτρου και Παύλου
• να στήθηκε   μετά  το  γκρέμισμα της φυλακής  της Βαστίλης ένα  άγαλμα ομοίωμα  υης Ισιδας.
• να έγραψε  ο  οντως Θεόφιλος    Mοzart  την πιο  πολυακουσμένη ανά τον κόσμο και τους αιώνες   όπερα  επιρεασμένος από τα αιγυπτιακά μυστήρια  και να της έδωσε περιεχόμενο συμβολικό - εσωτερικό - και  τεκτονικό. Ας σημειωθεί  ότι  το κοινό  των παρατσάσεων του "Μαγικού Αυλού"  αποτελούν  και   παιδια  του νηπιαγωγίου και δημοτικού , στα οποία το μοναδικό αυτό έργο  παρουσιάζεται  σαν  παραμύθι. 

                                                                

• πως   στηθήκανε  παντού  οβελίσκοι, στο Παρίσι, στην Ουάσιγκτον, ακόμη και στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. 

Αφορμή για την αναφορά  αυτή  είναι το  ξεφύλλισμα   μιας  paperback  έκδοσης  της ομόνυμης πραγματείας   του Πλουτάρχου. Είναι  και αυτό  ένα καλά  θαμένο έργο,  αφού η αποφυγή   της παραμικρής   εξοικείωσης  με την έννοια του  θρησκευτικού συγκρητισμού  αποτελεί μια  μόνιμη  θέση της Ελληνικής Ορθόδοξης  Εκκλησίας  και όχι  μόνον αυτής. Από τις   τρεις  Αβρααμογενείς  θρησκείες  τα χριστιανικά  δόγματα  όσο και τα ισλαμικά  διακηρύσσουν την εξασφάλιση " της  σωτηρίας"  της  ψυχής ,  δεν περιορίζονται   στην    συνειδότητα  της  ενδοκοσμικής  αθανασίας .
Τον μεσολαβητικό ρόλο,  το  φροντιστήριο  αναλαμβάνει   το  ιερατείο, το οποίο  εξάντλησε όλη του την ορμή  για την διεκδίκηση   των πρωτείων φθάνοντας  με  το διαστροφικό παραλήρημα του  να κάψει  ζωντανό τον Giordano  Bruno.   Ρίγη  συγκίνησης  διαπερνούν  τον  αναγνώστη , όταν συνειδητοποεί το  βαθύ νόημα του  διαλόγου  ΄του μεγάλου ιεροεξεταστή  με τον Χριστό  (Αδελφοί  Καραμάζωφ   του Dostojevskij).

Αντιμέτωποι με τον θάνατο

 Nοιώθουμε  δέος  ναι  είναι απόλυτα   φυσικό   αφού  η αδυναμία μας   μπροστά  την  νομοτελειακή  καταληκτική  του κατίσχυση  είναι  δεδομένη.   Νοιώθουμε  όμως  και τρόμο   δεν  θα  έπρεπε.  Η  προσκόλληση   μας  στα   υλικά   της  ζωής  αυτής,  ο εγωισμός  μας , η αγωνία μας μήπως  και  ξαφνικά και επώδυνα  μας  αφαιρεθεί   το θείο δώρο  της  ζωής   δεν μας  αφήνει  να   αναλογισθούμε ότι ο θάνατος είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση του είδους.

Πόσες   φορές  έχω  συλλάβει  τον  εαυτό  μου,   όταν   στις   εξόδιες  ακολουθίες που  συνοδεύουμε το  άψυχο   σώμα  του προσφιλούς  μας  νεκρού  να συμμετέχω ουσιαστικά   στην εκτροπή   της  τελετής   σε  μιά  ασυμβίβαστη  με την περίσταση   συνεύρεση  ατόμων  (όταν   δίνεται ο καφές), οι οποίοι   διαπιστώνουν  "τίποτα  δεν  είμαστε" .  Τι λέμε  όμως  απο  μέσα  μας   "Αυτός  που  πέρασε απέναντι πάει  έφυγε, κρίμα , μακριά από μας ,  εμείς  νάμαστε  καλά,  Ζωή  σε λόγους μας".   Τι  μωρία  τι παθογένεια . Τι κόλλημα  αυτό  με τον εαυτούλη  μας.

Ας  αναλογισθούμε , ότι πεθαίνοντας  των περισσότερων από εμάς η ανάμνηση  θα   μπει  σε  ένα  συρταράκι  στην  αντίληψη   αυτών  που  μας συνόδευσαν   στην περιπέτεια  της  ζωής  με  διαστρωμάτωση αντιστρόφως  ανάλογη   με  τον  ρόλο  που παίξαμε   στις  ζωές των άλλων.  Οσο  πιό μικρή και ουσιαστική   είναι  η  συμβολή μας   τόσο   πιό  βαθιά   θα  είμαστε καταπλακωμένοι  και ουσιαστικά   ανύπαρκτοι, σαν  να  μην περάσαμε ποτέ  από τον  κόσμο αυτό.

Αυτος  ο  συλλογισμός  είναι  για  μένα    μια  διέξοδος  στον  προβληματισμό  περί  της    βαθειάς  έννοιας  και  του  συμβολισμού  της  διδσκαλίας του  Πλάτωνα: "οι ορθώς φιλοσοφούντες  αποθνήσκειν μελετούσι και το τεθνάναι  ήκιστα  αυτοίς  ανθρώπων  φοβερόν".


Eίναι  τελικά η  πεμπτουσία της   φιλοσοφίας " η παιδεία  θανάτου".    πρόσφερε όσο  το  δυνατό  μεγαλύτερη  αγάπη  διακονώντας  τα  μέγιστα   στους  συνανθρώπους  σου και  όταν  θα  φύγεις και  θα πέρεις την θέση σου  στο πάνθεον  των μυημένων   στην  σοφία   η  ενδοκοσμική  σου  αθανασία   θα  είναι φάρος  καθοδήγησης και   παρρησίας   για αυτούς  που  θα ακολουθήσουν τα χνάρια σου (Παστέρ, Κιουρί, Φλέμιγκ).

Πάντα  συγκινούμαι   με την   μοναδικότητα  του  σύγχρονου   αναχωρητή και  αυτοκτόνου μεγάλου δάσκαλου Δημήτρη Λιαντίνη. Αυτός  που  σε τόσους μαθητές  τόσα  εναύσματα έδωσε, τόσες παρακαταθήκες  κατέλιπε, δεν   βίωσε  κάποια  φρίκη όταν  επέλεξε  αυτός  και μόνο  την στιγμή, να αφήσει την  ομορφιά της ζωής  για  να πραγματώσει   την εναλλαγή στην επόμενη   φάση.  Εάν ο Πλάτων ζούσε  σήμερα  αυτός   μάλλον  θα περπατούσε (αντί του Γοργία) δίπλα του και  θα άκουγε τον "Λόγο" να του  διαμηνύει μέσα από το απόσπασμα του Ευριπίδη : "Τις  δ' οίδεν ει το μεν ζήν εστί αποθανείν, το δε αποθανείν ζήν" .

Δεν μπορώ παρα  να κάνω τον  συνειρμό  με το ευαγγέλιο που  αναγιγνώσκεται   στην εξόδιο ακολουθία.  " έχει ζωήν αιώνιον... και μεταβέβηκε εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ιωάν. 5, 24). ..."

ΔΗΜΗΤΡΗΣ   ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

 Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ

ΛΙΓΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΠΡΙΝ "ΦΥΓΕΙ"... (Μάρτιος του 1997)

ΜΟΥΣΙΚΗ: H επιστήμη των δονήσεων

H μουσική θεωρείται  από φιλοσοφική σκοπιά  ότι είναι  η  επιστήμη  των αρμονικών σχέσεων του σύμπαντος (Πυθαγόρειοι), το δε κάλλος της συνίσταται  στην ωραιότητα της αρετής την οποία εμπνέει.
Από κοινωνιολογική σκοπιά  μπορεί να επιχειρηθεί διάκριση των κλίσεων των ανθρώπων  ανάλογα με το είδος της μοτσικής το οποίο αρέσκονται  να ακούν, να επαινούν  η να απορρίπτουν.
Το μουσικό  δημιούργημα  αξιολογείται ανάλογα  με τον βαθμό τελειότητας των τριών  στοιχείων τα οποία το απαρτίζουν: την μελωδία - τον ρυθμό - την αρμονία. Την προέκταση της ευδαιμονίας  την οποία βιώνουμε  ακροαζόμενοι την μελωδία  αποτελεί η  ψυχική μακαριότητα.

Θείας  έμπνευσης τελειοποίηση (για πρώτη  φορά  εκφρασμένη  με τον Ορφέα) μπορεί να θεωρηθεί ο συνδυασμός των ήχων με την  τέχνη του έμμετρου λόγου, της ποίησης.
Αριστουργήματα  της ανθρώπινης  μουσικής δημιουργίας  προέκυψαν από το  μεγαλοφυές  καλλιτεχνικό αμάλγαμα:  τον συνδυασμό  μουσικής και δραματικής ποίησης - το χορόδραμα.

Ο  Πυθαγόρας   υπήρξε  ο πρώτος  σοφός που διατύπωσε  την μουσική κλίμακα  μέσα από μυστικές σχέσεις των αριθμών. 
H σχολαστική  ενασχόληση των Πυθαγορείων  στην τέχνη της μουσικής είχε ως αποτέλεσμα  την διατύπωση μαθηματικών σχέσεων  για τα διαστήματα  μεταξύ των φθόγγων και των αναλογιών  (αριθμητικές   γεωμετρικές  αρμονικές).

O Diderot,  κύριος  εκπρόσωπος του  διαφωτισμού, αναρωτάται : " Πως συμβαίνει, ώστε από τις τρεις τέχνες που μιμούνται την φύση, να μιλάει με μεγαλύτερη δύναμη στην ψυχή  εκίνη, που η έκφραση  της είναι η περισσότερο αυθαίρετη και η λιγότερο ακριβής. Μήπως γίνεται αυτό, επειδή η μουσική δρίχνοντας λιγότερο τα αντικείμενα αφήνει περισσότερη ελευθερία στην φαντασία μας."

H εγκαρτέρηση της οδύνης

Οι περισσότεροι άνθρωποι προσδοκούν εναγωνίως , και εφ'  όσον ευεργετηθούν  με αυτή την θεία δωρεά , θεωρούν αυτονόητο, ότι θα αξιώνονται αδιάκοπα να βιώνουν καταστάσεις υγείας και ευμάρειας  γι αυτούς και τις οικογένειες τους.
Οταν η  ευτυχία τους  δεν διαταράσσεται, αρχίζουν να θεωρούν  την μοναδική αυτή  ευεργεσία της ειμαρμένης τους ως εξασφαλισμένη στο διηνεκές  και  αναφαίρετη. 
Στην ζωή μας βιώνουμε ασταμάτητα τις εναλλαγές  ευτυχών και ατυχών  περιστάσεων. Μας διαφεύγει, ότι κάθε δυστυχία που μας κάμπτει είναι συμβατή με την ανθρώπινη μας υπόσταση.
Τις περισσότερες φορές αρκούμαστε στην διαπίστωση:

• είμαι ατυχής γιατί μου συνέβη τούτο.
• αυτό που συνέβη σε μένα  θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα.
• τίποτε δεν μπορεί να μου συμβεί, που να μην είμαι σε θέση να το υποφέρω. 

Αφού λοιπόν είναι έτσι, τι μας εμποδίζει, παρ΄όλη την  δυστυχία μας, να παραμείνουμε δίκαιοι, μεγαλόψυχοι και προσηνείς. Η προσκόλληση στα εγκόσμια γεννά  επίσης την οδύνη. Αυτό που έχουμε σήμερα πιθανόν να μας λείψει αύριο. Οι στωικοί πολλά από τα αγαθά του κόσμου τούτου   τα θεωρούσαν αδιάφορα, δεν αγαπούσαν την απόλαυση, γιατί  κάθε απόλαυση έχει μέσα της τον σπόρο της οδύνης. 
Ο Immanuel Kant  μας  τονώνει με τα σοφά του λόγια. " Στον δρόμο των ανθρώπινων υποθέσεων υπάρχει  ένα ολόκληρο στράτευμα  από δυσκολίες και μόχθους που περιμένουν τον άνθρωπο. Φαίνεται ότι η Φύση καθόλου δεν ενδιφέρθηκε   για να ζει ο άνθρωπος καλά.  Παρά μόνο  για να δουλεύει και να προκόβει σε τέτοιο βαθμό, ώστε  με την διαγωγή του  να καθιστά τον ευατό του  άξιο της ζωής."
Η γενιά όσων ήλθαν  στην  ζωή  στην δεκαετία του  πενήντα  έχει μεγάλες πιθανότητες όταν  φύγει σταδιακά από τον  κόσμο αυτό να   μείνει αν'επαφη  από τον όλεθρο του πολέμου, του εκτοπισμού, των  διώξεων, της αγωνίας επιβίωσης, όλων αυτών δηλαδή των βιωμάτων τα οποία κατέτρεχαν  την  ανθρώπινη ύπαρξη  επί σειρά αιώνων. 
Προσοχή   μην καταντήσουμε  υπηρέτες, τροφοδότες  αλλά και δεσμώτες   του  άγχους και της καθημερινής αγωνίας  για την  "διασφάλιση¨των κεκτημένων μας,  τα οποία   η  νέα τάξη  πραγμάτων αφισβητεί και  διαστροφικά  θέλει  να τα   αναιρέσει  σε  πρωτόγνωρο  βαθμό.