To μέγιστο λάθος ημών των Ελλήνων

του Γιάννη Κορομήλη  (23.10.2010)


Για τον Αριστείδη το «δίκαιο» (540-468 π.Χ) όλοι ή έστω οι περισσότεροι κάτι έχουμε ακούσει. Ξέρουμε πως ήταν ένας επιφανής πολιτικός και στρατηγός των Αθηναίων. Ήταν στρατηγός στη σημαντική μάχη των Πλαταιών.

Εκτός από την μεγάλη του σωφροσύνη και την αφοσίωση του στο καθήκον και στην Αθήνα τον διέκρινε μια απόλυτη σχεδόν προσήλωση στη δικαιοσύνη.

Γι’ αυτό και έμεινε στην ιστορία ως Αριστείδης «ο δίκαιος». Αν και από εύπορη οικογένεια πέθανε πάμπτωχος. Η παράδοση μάς μεταφέρει και το εξής χαρακτηριστικό περιστατικό:

Όταν τέθηκε σε ψηφοφορία η πρόταση των αρχόντων (με επικεφαλής τον σημαντικό πολιτικό του αντίπαλο, τον Θεμιστοκλή) να εξοριστεί ο Αριστείδης, ένας απλός και αγράμματος πολίτης συναντώντας τον Αριστείδη, που δεν τον γνώριζε ως πρόσωπο, του ζήτησε να γράψει πάνω στο όστρακο το όνομα Αριστείδης.

Σημειώνουμε πως η εξορία ή μη ενός ατόμου αποφασιζόταν με τη διαδικασία του οστρακισμού ή εξοστρακισμού. Κάθε πολίτης έπαιρνε ένα όστρακο (κομμάτι από σπασμένο πήλινο αγγείο) και έγραφε πάνω σ’ αυτό το όνομα αυτού που επιθυμούσε να εξοριστεί. Για να εξοριστεί κάποιος το όνομά του έπρεπε να βρεθεί γραμμένο σε πάνω από 6.000 όστρακα. Το 25% περίπου του όλου αριθμού των Αθηναίων πολιτών.

Ο Αριστείδης ρώτησε τον αγράμματο πολίτη που του ζήτησε να γράψει το όνομά του στο όστρακο τι μεγάλο κακό του είχε κάνει ο Αριστείδης ώστε να ζητάει την εξορία του. Εκείνος του απάντησε πως δεν του είχε κάνει κανένα απολύτως κακό αλλά είχε βαρεθεί να ακούει να τον λένε συνέχεια δίκαιο (!). Ο Αριστείδης δεν είπε τίποτα, έγραψε το όνομά του πάνω στο όστρακο και εξορίστηκε. Φυσικά υπήρξαν πάνω από 6.000 Αθηναίοι πολίτες που έγραφαν σε όστρακα το όνομά του. Που δεν τον ήθελαν στην Αθήνα. Και εξορίστηκε.

Σίγουρα «έβαλαν το χέρι τους» και ο Θεμιστοκλής και οι «δικοί του» Άρχοντες. Όμως  αυτό που έχει μεγάλη σημασία και γι’ αυτό και γράφτηκαν οι γραμμές αυτές είναι το γεγονός ότι περισσότεροι από 6.000 πολίτες, αξιωματούχοι και μη, επέλεξαν να εξορίσουν (η πρόβλεψη τότε ήταν τότε για 10 χρόνια, αργότερα περιορίστηκε στα πέντε) έναν έντιμο, ικανό και αξιοπρεπή πολιτικό και στρατηγό όπως ήταν ο Αριστείδης. Είναι φαίνεται ένα ελάττωμα (από τα όχι και λίγα) της ράτσας μας.

Ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε, πριν λίγους μήνες: Κατά την άποψή μου το μέγιστο λάθος που μας ακολουθεί σε όλη τη διάρκεια του ελληνικού έθνους είναι η συστηματική περιφρόνηση από μέρους των πολιτών προς τους αρίστους. Με συνέπεια την επιλογή των μετριοτήτων και συχνά ανίκανων στις θέσεις των κάθε λογής «οδηγών» (ταγών) πολιτικών, επιστημόνων, διανοουμένων και γενικά όλων αυτών που αποτελούν την καθεστηκυία  τάξη, στην οποία ένας λαός εμπιστεύεται τις τύχες του…».

Αξίζει να σταθούμε για λίγο στο περιστατικό με τον Αριστείδη το δίκαιο, αλλά και στα λόγια του Μίκη Θεοδωράκη. Γιατί ο συγκεκριμένος αγράμματος πολίτης και οι χιλιάδες άλλοι που εξοστράκισαν τον Αριστείδη οδηγήθηκαν σ’ αυτή την απόφαση; Ο πολίτης αφελέστατα και με κάθε ειλικρίνεια δήλωσε ότι ήθελε να εξοριστεί ο δίκαιος Αριστείδης γιατί κουράστηκε να ακούει ότι είναι… δίκαιος(!). Αλλά αυτό είναι σκέτος παραλογισμός.

Υποτίθεται ότι κάθε πολίτης γραμματισμένος ή αγράμματος, μορφωμένος ή όχι, φτωχός ή μικρομεσαίος (ας κρατήσουμε μια επιφύλαξη για τους αρκετά ή πολύ πλούσιους γιατί γι’ αυτούς μπαίναν στη μέση και άλλα γνωστά κριτήρια.) Θα πρέπει όχι μόνο να μην τιμωρεί τους έντιμους, τους ικανούς, τους άξιους, τους άριστους (όπως ο Αριστείδης) αλλά αντίθετα να τους ανεβάζει και στα ύπατα ακόμη αξιώματα. Γιατί έτσι βοηθάει όχι μόνο την πατρίδα, την κοινωνία, αλλά και την οικογένεια του και τον εαυτό του.

Ο Μίκης Θεοδωράκης μας λέει πως αυτό, η περιφρόνηση δηλαδή προς τους άριστους «είναι το μέγιστο λάθος (ημών των Ελλήνων) που μας ακολουθεί σε όλη τη διάρκεια του ελληνικού έθνους…» Μ’ άλλα λόγια πάντοτε και στην αρχαιότητα και μέχρι σήμερα επιλέγαμε και επιλέγουμε μετριότητες μέχρι και ανίκανους, στις υψηλές θέσεις «της καθεστηκυίας τάξης» που διαχειρίζεται τις τύχες του λαού και της χώρας.

Είναι πραγματικά απορίας άξιο το ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γιατί όντως συμβαίνει. Και το ξέρουμε όλοι μας. Παραδείγματα πάμπολλα ικανών και άξιων Ελλήνων που «έφαγαν τα μούτρα τους» στην προσπάθεια τους να προσφέρουν στην πολιτική, στην επιστήμη, στην τέχνη ή «πήραν των ομματιών τους» και διαπρέπουν στην Ευρώπη, στην Αμερική και σε άλλες πόλεις πιο φιλόξενες και αξιοκρατικές χώρες του κόσμου, όπου διακρίνονται και προσφέρουν. Όσα θα μπορούσαν να προσφέρουν και στη χώρα μας αν τους φερόταν σαν φιλόστοργη μάνα και όχι σαν αδιάφορη μητριά.

Και αξίζει πραγματικά να αναρωτηθούμε: αν τα τελευταία 30 χρόνια η πολιτική και η πνευματική μας ηγεσία απαρτίζονταν από τους άριστους, δηλαδή τους αξιότερους, εντιμότερους, ικανότερους που η Ελλάδα διαθέτει (και πάντα διέθετε) θα είχαμε φτάσει στο σημερινό μας κατάντημα; Ασφαλώς όχι. Χίλιες φορές όχι. Διαπράξαμε όμως το πατροπαράδοτο «μέγιστο λάθος». Και θα το πληρώσουμε. Το πληρώνουμε πολύ ακριβά μάλιστα. Και θα το πληρώνουμε μέχρι να δώσουμε τέλος στη μετριοκρατία.

Γιάννης Κορομήλης
Εκδότης
"ΟΛΥΜΠΙΟ  ΒΗΜΑ"
Κατερίνη