Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Stabat mater dolorosa - O Θρήνος της Παναγίας

"Στέκει η Μήτηρ Τεθλιμμένη"

 Λατινικό ποίημα του 13ου αιώνα το Stabat Mater Dolorosa περιγράφει τη θλίψη και τον πόνο της Παρθένου Μαρίας κάτω από τον Εσταυρωμένο γιο της. Αρχικά είχε αποδοθεί στον ποιητή Jacopone da Todi (1267-1306), θεωρείται, όμως, απίθανο να είναι δικό του. Τραγουδιέται ή απαγγέλλεται για πρώτη φορά στα τέλη του 15ου αιώνα κατά τη διάρκεια της Ρωμαιοκαθολικής Λειτουργίας, πριν την εξαγγελία του Ευαγγελίου. 
Σύμφωνα με τη μουσικοκριτικό, Μαρία Μπελίδου «η εκφραστικότητα του ποιήματος και οι δραματικές δυνατότητες του περιεχομένου των στίχων του προσέλκυσαν το ενδιαφέρον πολλών συνθετών, οι οποίοι έγραψαν μουσική βασισμένοι σε αυτό. Από το 1700 και μεταγενέστερα, επιχείρησαν πάνω από εκατό συνθέτες να μελοποιήσουν το Stabat Mater μεταξύ των οποίων οι: Domenico Scarlatti, Caldara, Pergolesi, Haydn, Vivaldi, Mozart, Schubert, Rossini, Liszt, Verdi, Karol Szymanowski, Lennox Berkeley, Poulenc, Penderecki, Agostino Steffani, Tartini, Boccherini, Gounod, Kodály, Virgil Thomson, Pärt και Ferko.
Στα δικά  μας  χρόνια μουσικές  προσεγγίσεις   έχουν  γίνει επίσης από τους Trond Kverno (1991), Pawel Lukaszewski (1994), Salvador Brotons (2000), Hristo Tsanoff, Bruno Coulais (2005), το συγκρότημα  Anorexia Nervosa και τον  Karl Jenkins.

Σπάνια   σύνθεση, Θεϊκή -Ουράνια-Αγγελική,  με πολύ λίγες  ενορχηστρώσεις   και    δισκογραφικές  εκτέλεσεις εμετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού,   είναι   αυτή  του  ιδιοφυούς   Βάσκου συνθέτη  Juan Crisostomo de Ariagga (1806-1826), του αποκαλούμενου Ισπανού Mozart.


Stabat mater dolorosa "The sorrowful mother stood"
Stabat mater dolorosa
iuxta Crucem lacrimosa,
dum pendebat Filius.

Cuius animam gementem,
contristatam et dolentem
pertransivit gladius.

O quam tristis et afflicta
fuit illa benedicta,
mater Unigeniti!

Quae moerebat et dolebat,
pia Mater, dum videbat
nati poenas inclyti.

Quis est homo qui non fleret,
matrem Christi si videret
in tanto supplicio?

Quis non posset contristari
Christi Matrem contemplari
dolentem cum Filio?

Pro peccatis suae gentis
vidit Iesum in tormentis,
et flagellis subditum.

Vidit suum dulcem Natum
moriendo desolatum,
dum emisit spiritum.

Eia, Mater, fons amoris
me sentire vim doloris
fac, ut tecum lugeam.

Fac, ut ardeat cor meum
in amando Christum Deum
ut sibi complaceam.

Sancta Mater, istud agas,
crucifixi fige plagas
cordi meo valide.

Tui Nati vulnerati,
tam dignati pro me pati,
poenas mecum divide.

Fac me tecum pie flere,
crucifixo condolere,
donec ego vixero.

Iuxta Crucem tecum stare,
et me tibi sociare
in planctu desidero.

Virgo virginum praeclara,
mihi iam non sis amara,
fac me tecum plangere.

Fac, ut portem Christi mortem,
passionis fac consortem,
et plagas recolere.

Fac me plagis vulnerari,
fac me Cruce inebriari,
et cruore Filii.

Flammis ne urar succensus,
per te, Virgo, sim defensus
in die iudicii.

Christe, cum sit hinc exire,
da per Matrem me venire
ad palmam victoriae.

Quando corpus morietur,
fac, ut animae donetur
paradisi gloria. Amen.
At the Cross her station keeping,
stood the mournful Mother weeping,
close to Jesus to the last.

Through her heart, His sorrow sharing,
all His bitter anguish bearing,
now at length the sword has passed.

O how sad and sore distressed
was that Mother, highly blest,
of the sole-begotten One.

Christ above in torment hangs,
she beneath beholds the pangs
of her dying glorious Son.

Is there one who would not weep,
whelmed in miseries so deep,
Christ's dear Mother to behold?

By the Cross with thee to stay,
there with thee to weep and pray,
is all I ask of thee to give.

For the sins of His own nation,
She saw Jesus wracked with torment,
All with scourges rent:

She beheld her tender Child,
Saw Him hang in desolation,
Till His spirit forth He sent.

Can the human heart refrain
from partaking in her pain,
in that Mother's pain untold?

O thou Mother! fount of love!
Touch my spirit from above,
make my heart with thine accord:

Make me feel as thou hast felt;
make my soul to glow and melt
with the love of Christ my Lord.

Holy Mother! pierce me through,
in my heart each wound renew
of my Savior crucified:

Let me share with thee His pain,
who for all my sins was slain,
who for me in torments died.

Let me mingle tears with thee,
mourning Him who mourned for me,
all the days that I may live:

Let me, to my latest breath,
in my body bear the death
of that dying Son of thine.

Virgin of all virgins blest!,
Listen to my fond request:
let me share thy grief divine;

Wounded with His every wound,
steep my soul till it hath swooned,
in His very Blood away;

Be to me, O Virgin, nigh,
lest in flames I burn and die,
in His awful Judgment Day.

Christ, when Thou shalt call me hence,
by Thy Mother my defense,
by Thy Cross my victory;

When my body dies,
let my soul be granted
the glory of Paradise. Amen.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου